Insulinedeficiëntie

Insulinedeficiëntie is een medische toestand waarin het lichaam onvoldoende insuline produceert of de geproduceerde insuline niet effectief kan gebruiken. Dit verstoort de regulatie van bloedglucose en kan leiden tot hyperglykemie. Absolute insulinedeficiëntie ontstaat wanneer β-cellen in de alvleesklier vrijwel geen insuline meer kunnen aanmaken, zoals bij type 1 diabetes. Relatieve deficiëntie komt voor bij sommige vormen van type 2 diabetes, waarbij insuline aanwezig is maar onvoldoende werkt in verhouding tot de behoefte van het lichaam.

Oorzaken en mechanismen omvatten auto-immuun vernietiging van β-cellen bij type 1 diabetes; genetische factoren en familiegeschiedenis; pancreatische aandoeningen zoals chronische pancreatitis of chirurgische verwijdering van de alvleesklier; en zeldzame erfelijke vormen van diabetes die de insulineproductie verminderen, zoals MODY. De onderliggende defecten resulteren meestal in verminderde of ontbrekende insulineafgifte, wat de basis vormt van de insulinedeficiëntie.

Symptomen zijn onder meer frequente plassen, overmatig dorst, onverklaard gewichtsverlies, moeheid en wazig zicht bij hyperglykemie. Diagnose gebeurt op basis van bloedtesten: nuchtere plasma-glucose of HbA1c voor de lange termijn, en vaak bewijs van lage C-peptide. Autoantistoffen tegen β-cellen kunnen aanwezig zijn bij type 1 diabetes.

Behandeling richt zich op insulinevervanging als centrale maatregel bij absolute deficiëntie. Patiënten met type 2 diabetes die onvoldoende endogene insuline produceren kunnen ook insulinetoediening nodig hebben. Daarnaast zijn leefstijl, regelmatige bloedglucosemonitoring en educatie essentieel. Doel is regelmatige normoglykemie en preventie van ketoacidose en lange termijn complicaties.

Prognose en preventie: met tijdige diagnose en behandeling kan de uitkomst aanzienlijk verbeteren. Er is geen bekende manier om aut那oimmune insulinedeficiëntie te voorkomen, hoewel genetische en omgevingsfactoren een rol spelen. Leefstijl en medische opvolging blijven belangrijk.