Insectenparasitoïden

Insectenparasitoïden zijn insecten waarvan de larven zich ontwikkelen ten koste van een gastheerinsect, meestal resulterend in de dood van de gastheer. Ze vormen een belangrijk onderdeel van natuurlijke vijanden en bestaan vooral uit parasitoïden die hun ontwikkeling in of op de gastheer voltooien.

Kenmerken en levenscyclus

Parasitoïden kunnen endoparasitoïden zijn (ontwikkelen zich binnen de gastheer) of ectoparasitoïden (ontwikkelen zich aan de buitenkant van de gastheer). Ze kunnen solitaire of gregaire levenspatronen vertonen en variëren in aantal generaties per jaar (univoltien of multivoltien). De vrouwtjes leggen eieren op of in de gastheer; uit het ei ontwikkelt zich een larve die de gastheer meestal levend opeet en uiteindelijk sterft. De larve verpopt zich buiten of in de gastheer en verschaft zich vervolgens als volwassene.

Voorkomende groepen en voorbeelden

De grootste groep bestaat uit waspen van de families Ichneumonidae en Braconidae, maar ook andere groepen zoals Chalcididae en Encyrtidae bevatten veel parasitoïden. Voorbeelden zijn Trichogramma-soorten (eierparasitoïden die de eieren van vele motten en andere insecten parasiteren), Aphidius-soorten (parasitoïden van bladwespachtigen zoals bladluizen) en Encarsia-formosa (in serres tegen witte vlieg). Tachinidavliegen daarentegen gedragen zich als parasitoïden die hun larven in larven of eitjes van andere insecten ontwikkelen.

Ecologie en toepassingen

Insectenparasitoïden spelen een sleutelrol bij plaagregulatie en worden in de biologische bestrijding toegepast, vaak binnen geïntegreerde gewasbescherming (IPM). Ze kunnen selectief zijn voor specifieke pestsoorten, wat niet-target effecten beperkt. Praktische toepassingen omvatten vrijlatingen van massaal gefokte parasitoïden en habitatbeheer ter bevordering van natuurlijke vijanden. Beperkingen omvatten afhankelijkheid van specifieke gastheersoorten, kwetsbaarheid voor veranderingen in het milieu en de noodzaak van gecontroleerde productie en release.