Indexfossielen

Indexfossielen zijn fossiele soorten die dienen als tijdmarkeringen en als hulpmiddelen bij het correlëren van gesteentelagen. Ze markeren doorgaans een relatief kort tijdsinterval en maken het mogelijk om de volgorde van gebeurtenissen op verschillende plaatsen te vergelijken.

Kenmerken van indexfossielen zijn onder meer een brede geografische verspreiding, een korte en duidelijke tijdrange, vaak een hoge abundantie en gemakkelijke herkenning. Een goede preservatie vergemakkelijkt identificatie, maar is niet altijd aanwezig. Deze eigenschappen maken ze geschikt voor biostratigrafie, waarbij ontwikkelings- en afzettingscycli worden gekoppeld aan specifieke tijdvensters.

Toepassingen van indexfossielen zijn onder meer het definiëren van biozones en het dateren en correleren van gesteente- en boorputlagen over regio’s en continenten. Ze worden veelal gecombineerd met andere dateringsmethoden, zoals radiometrische datering en magnetische stratigrafie, om een robuust tijdsbeeld te geven.

Voorbeelden van belangrijke indexgroepen zijn ammonieten en belemnieten, conodonten en foraminiferen. Deze groepen komen wereldwijd voor en vertonen meestal duidelijke achttitels of verdwijnmomenten in het fossiele record, waardoor ze bruikbaar zijn voor tijdsbepaling.

Beperkingen bestaan uit diachrone ranges (regionale variatie in tijd), het mogelijk terughalen van ouder fossiel als gevolg van herwerk (reworking) en bias door facies verschijnselen. Taxonomische wijzigingen en identifikatiefouten kunnen ook invloed hebben op de nauwkeurigheid van de afbakening van tijdzones. Ondanks deze beperkingen blijven indexfossielen een centraal instrument in biostratigrafie en stratigrafie.