Grondgebruik

Grondgebruik, ook wel landgebruik, verwijst naar de wijze waarop menselijk handelen landoppervlakte benut. Het omvat de functies van een gebied (agrarische productie, woning- en industrieontwikkeling, bosbeheer, natuur- en watersbeheer, recreatie) en de beheermaatregelen die de bodem, water en ecosystemen beïnvloeden. Grondgebruik is daarmee zowel een functionele als een ruimtelijke categorie die kan worden vastgelegd in kaarten en rapportages.

Typen en indeling kunnen variëren per land, maar gangbare categorieën zijn landbouw, stedelijk en industrieel gebied, bos en natuur, water en natte gebieden, en infrastructuur en recreatie. Binnen deze categorieën kan onderscheid worden gemaakt tussen intensief gebruik (hoog productiviteit of bebouwing) en extensief of minder intensief gebruik. Daarnaast zijn gronddragers en gronden met speciale functies (cultuurland, ruilgrond) relevant.

Veranderingen en trends: Door verstedelijking, infrastructuuruitbreiding en schaalvergroting van de landbouw verandert het landgebruik continu. Klimaatverandering en economische verschuivingen leiden tot verschuivingen in landbouwgewassen, bosaanleg of natuurherstel. Doelstellingen voor duurzaamheid stimuleren natuurbescherming, bodembescherming, koolstofopslag en waterbeheer. Transities vereisen heldere bestemmingsplannen en participatie.

Beleid en monitoring: Ruimtelijke ordening en landgebruiksplanning vormen het beleidskader. Instrumenten omvatten bestemmingsplannen, milieueffectrapportages en beleidsdoelen voor duurzame ontwikkeling. Monitoring gebeurt met landgebruikskaarten en tijdreeksen van landdekkingsdata (bijv. nationale kaarten, internationale datasets zoals CORINE). Zo kunnen trends in urbanisatie, landbouwarea, bos en natuur worden gevolgd en beleid gericht worden.