Fundamenten

Fundamenten verwijzen naar de basis, onderbouw of grondslag van iets: een gebouw, een theorie, een organisatie of een project. In de bouw en civiele techniek verwijst het naar de onderdelen die de verticale belastingen van een constructie naar de ondergrond overdragen en zo stabiliteit en draagvermogen geven.

In de bouw worden fundamenten doorgaans onderverdeeld in oppervlakkige en diepe fundamenten. Tot de oppervlakkige varianten behoren strokenfundering (een lange, ononderbroken strook onder muren) en vlakfundering of plaatfundering (een betonnen plaat die over een groter oppervlak het gewicht verdeelt). Diepe fundamenten omvatten palenfundering, zoals palen die het gewicht naar diepere, draagkrachtigere lagen brengen, soms aangevuld met boorpalen of prefab palen. Bij drassige of onstabiele gronden worden vaak extra maatregelen genomen, zoals heiwerken, damwanden of verankering, om zetting en stabiliteit te beheersen.

Ontwerp en uitvoering van fundamenten vragen om rekening met verschillende factoren: de draagkracht en de verwachte zetting van de ondergrond, de aanwezigheid van water en de drukbelasting van de constructie. Daarnaast spelen bouwveiligheid, vorst, beweging en aardbevingsbelasting een rol, afhankelijk van de locatie en functie van het gebouw. Veilig en duurzaam funderen vereist geotechnisch onderzoek, juiste materiaalkeuzes en nauwkeurige uitvoering.

Naast de bouwkundige betekenis wordt fundamenten ook gebruikt in een abstracte zin: het verwijst naar de kernbeginselen of basisprincipes waarop een theorie, vakgebied of organisatie rust. In onderwijs en onderzoek gaat het dan om de fundamentele kennis en concepten die verdere ontwikkeling mogelijk maken. Een stevige fundering is daarmee zowel fysiek als intellectueel van essentieel belang.