Fissionsspordatering

Fissionsspordatering, in het Engels fission-track dating, is een radiometrische dateringsmethode die de ouderdom van mineralen bepaalt aan de hand van schade‑sporen die ontstaan door spontane splijting van uranium-238 in kristallen. Deze tracks blijven bestaan zolang het kristal niet opnieuw wordt verhit of heringericht, en ze kunnen worden geteld nadat het mineraal is geëtst zodat de sporen zichtbaar worden.

De methode wordt vooral toegepast op uraniumhoudende mineralen zoals apatiet en zircon (en aanverwante mineralen). Sporen worden zichtbaar gemaakt door etsen in zuur, waarna ze onder een microscoop tellen. Voor kalibratie en nauwkeurigheid wordt vaak ook een meting van geïnduceerde sporen gebruikt, die ontstaan na neutronenbestraling. De verhouding tussen spontane en geïnduceerde sporen, samen met de bekendheid van de neutronenflux en de decaayconstanten, levert een ouderdom op.

Toepassingen liggen voornamelijk in geochronologie en thermochronologie: het reconstrueren van thermische geschiedenis, exhumatie en sedimentaire opeenvolgingen in aardse en kosmische contexten. De interpretatie hangt af van track‑lengteverdelingen en van afsluittemperaturen die per mineraal verschillen; apatiet heeft meestal lagere afsluittemperaturen dan zircon, waardoor ze verschillende delen van een cooling history kunnen vastleggen.

Beperkingen omvatten het potentiële resetten van sporen door latere verwarming of metamorfose, variaties in uraniuminhoud en onzekerheden in calibraties. Desondanks blijft fissionsspordatering een waardevolle tool voor het bestuderen van lange-termijnprocessen in de geowetenschappen.