Evaluatiemethode

Evaluatiemethode verwijst naar een systematische aanpak om de waarde, kwaliteit of effectiviteit van een programma, proces, product of dienst te beoordelen. Het doel is om betrouwbare informatie te leveren voor besluitvorming, verantwoording en leerprocessen. Evaluaties volgen doorgaans een gestructureerde cyclus: doelstellingen en reikwijdte vaststellen, evaluatieontwerp kiezen, benodigde instrumenten selecteren, gegevens verzamelen, analyses uitvoeren en bevindingen en aanbevelingen rapporteren.

Verschillende evaluatietypen bestaan. Formatieve evaluatie vindt meestal plaats tijdens de uitvoering om het ontwerp of de implementatie te verbeteren, terwijl summatieve evaluatie achteraf kijkt naar het uiteindelijke resultaat en de effectiviteit. Kaders die vaak worden toegepast zijn het CIPP-model (Context, Input, Process, Product) en logische of resultatenkaders die de samenhang tussen activiteiten, outputs en gewenste effecten beschrijven. Veelgebruikte beoordelingsgebieden zijn Relevantie, Doelmatigheid (of efficiëntie), Effectiviteit en Duurzaamheid. Methodisch kunnen evaluaties worden uitgevoerd met enquêtes, interviews, focusgroepen, documentanalyse, observatie en analyse van prestatiemaatstaven en outputs.

Kwaliteit en integriteit spelen een centrale rol in evaluatiepraktijk. Belangrijke principes zijn validiteit, betrouwbaarheid, triangulatie en transparantie, naast aandacht voor ethiek en privacy. Toepassingsvelden omvatten onderwijs en opleiding, de publieke sector, non-profitorganisaties en bedrijfsvoering. Een evaluatie levert vaak concrete aanbevelingen op voor verbetering, verantwoording aan stakeholders en strategische besluitvorming, terwijl zij ook historischen en theoretische inzichten biedt. Uitdagingen zijn onder meer attributie, bias, resourcebeperkingen en de noodzaak om duidelijke, actiegerichte rapportages te leveren.