Estimatiefouten

Estimatiefouten zijn afwijkingen tussen een geschatte waarde en de feitelijke waarde. In statistiek en data-analyse verwijst men naar deze fout als het verschil tussen een schatting en de werkelijke parameter of realiteit. Estimaten kunnen fouten bevatten doordat data beperkt zijn, modellen vereenvoudigen of meetinstrumenten niet volledig nauwkeurig zijn.

Oorzaken omvatten systematische bias, waardoor schattingen consequent te hoog of te laag uitvallen; en toevalsfouten die komen door beperkte steekproeven en variatie tussen steekproefuitkomsten. Daarnaast kunnen meetfouten, ontbrekende variabelen, modelmisspecificaties en selectie-effecten bijdragen aan estimatiefouten. Het type fout bepaalt vaak de aanpak: bias vraagt vaak om correctie of herontwerp, terwijl toevalsfouten kunnen worden verminderd met meer data.

Effecten van estimatiefouten zijn onder meer dat besluitvorming kan worden misleid, risico's en opbrengsten verkeerd worden ingeschat, en middelen onjuist worden toegewezen. Voorbeelden zijn opiniepeilingen die systematisch verdraaien, economische prognoses en schattingen van projectkosten die de werkelijkheid missen.

Om estimatiefouten te beperken, kan men zorgen voor representatieve steekproeven, grotere steekproeven, randomisatie en stratificatie; betere meetinstrumenten; modelvalidatie en diagnostiek; en het toepassen van biascorrectie of Bayesian-methoden. Het evalueren van schattingen gebeurt met statistische maatstaven zoals bias, mean squared error, root mean squared error en MAE, en met betrouwbaarheidsintervallen die onzekerheid aangeven.