Disoriëntatie

Disoriëntatie is een toestand waarin iemand moeite heeft met oriëntatie op zichzelf, op de plek waar hij is, op de tijd en op wat er gaande is. Het is geen op zichzelf staande diagnose, maar een symptoom van een onderliggende aandoening of gebeurtenis. Het komt vaker voor bij oudere volwassenen en kan acuut of chronisch zijn.

Oorzaken zijn onder andere delirium (een plotselinge verwarring), dementie, beroerte, infecties (bijvoorbeeld urineweg- of longontsteking), metabole stoornissen, uitdroging, een verstoord evenwicht van medicijnen, intoxicatie of ontwenningsverschijnselen, slaaptekort en pijn.

Symptomen zijn verstoorde oriëntatie in tijd, plek en persoon, moeite met aandacht en geheugen, wanen of hallucinaties in sommige gevallen. Delirium vertoont meestal een acuut begin met fluctuatie over de dag; bij dementie ontstaat desoriëntatie geleidelijk en chronisch.

Diagnose gebeurt via klinisch onderzoek, medische geschiedenis en soms aanvullende onderzoeken om de oorzaak te ontdekken. Gebruikelijke hulpmiddelen zijn screeningstools zoals 4AT of CAM-ICU. Behandeling richt zich op het behandelen van de onderliggende oorzaak, veiligheid en ondersteuning; voldoende hydratatie, voeding en slaap zijn belangrijk. Medicatie wordt spaarzaam toegepast en polyfarmacie vermeden.

De prognose hangt af van de oorzaak. Delirium verhoogt het risico op complicaties en overlijden; bij dementie blijft desoriëntatie doorgaans aanwezig. Preventie omvat vroege herkenning van risicofactoren, zorgvuldige medicatiebeoordeling bij ouderen, en een veilige, overzichtelijke omgeving met voldoende hydratatie en slaap.