Darmafsluitingen

Darmafsluiting is een toestand waarin de darm gedeeltelijk of geheel in zijn doorgang wordt belemmerd, zodat darminhoud niet op normale wijze kan passeren. Het kan gaan om een mechanische afsluiting, zoals een verstopping in de dunne of dikke darm, of om een functionele ileus waarbij de peristaltiek verstoord is zonder afsluiting van de darmwand. Darmafsluitingen komen zowel bij volwassenen als bij kinderen voor en kunnen elk deel van de darm treffen.

Oorzaken zijn onder te verdelen in mechanisch en functioneel. Mechanische oorzaken zijn adhesies (vaak na een operatie), ingewikkelde hernia’s, volvulus, intussusceptie, tumoren en diverticulaire ziekte. Bij de dikke darm spelen ook tumoren en ernstige ontstekingsaandoeningen een rol. Functionele ileus ontstaat door verstoring van de darmmotiliteit, bijvoorbeeld door peritonitis, sepsis, elektrolytenstoornissen, littekenvorming aan de darmwand of medicijngebruik zoals opioïden.

Symptomen verschillen per aard en cijfer van de afsluiting. Vaak verschijnen buikpijn en krampen, gevolgd door abdominale distentie, misselijkheid en braken. Door de afsluiting kan de passage van gas en ontlasting ophouden. Bij mechanische afsluiting kunnen snelle verergering en tekenen van complicatie optreden, zoals een aangetaste bloedsomloop of peritoneale prikkeling.

Diagnose wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek en beeldvorming. Beeldvorming met abdominale röntgenfoto’s en bij voorkeur CT-scan geeft aanwijzingen voor de locatie en ernst. Laboratoriumonderzoek kan hints geven over ontsteking, elektrolyten en weefseltoestand.

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en ernst. Stabiele patiënten krijgen vaak nuchter voedsel- en vochtverbod, IV-fluids en elektrolytencorrectie, pijnstilling en soms neussonde voor decompressie. Antibacteriële behandeling wordt overwogen bij verdenking op complicaties. Mechanische afsluiting met verdenking op strangulatie vereist vaak spoedoperatie; partiale afsluitingen of aderhernia kunnen soms conservatief worden behandeld. Preventie richt zich op het minimaliseren van adhesievorming na chirurgie en vroeg mobiliseren. Prognose hangt af van tijdige diagnose en behandelwandeling; complicaties zoals perforatie en sepsis verhogen het risico op ernstige uitkomst.

---