Criminaliteit

Criminaliteit is het geheel van misdrijven en strafbare feiten die door een individu of groep worden gepleegd en waarop het strafrecht van toepassing is. Het omvat geweldsmisdrijven (zoals moord en zware mishandeling), misdrijven tegen eigendom (diefstal, inbraak en fraude), drugsmisdrijven en andere overtredingen die strafbaar zijn gesteld. Definities verschillen per rechtsstelsel, maar criminaliteit bedreigt doorgaans veiligheid en rechtsorde.

Meting en statistiek: criminaliteit wordt gemeten aan de hand van officiële politiecijfers, justitiestatistieken en victimisatie-onderzoeken. Belangrijke thema’s zijn geregistreerde misdrijven, incidenten per 100.000 inwoners en de zogenoemde donkere figuur (niet-geregistreerde feiten). Deze cijfers variëren door definities, rapportage en vervolgbelangen.

Oorzaken en determinanten: criminologie ziet criminaliteit als het resultaat van interacties tussen individuele factoren, sociale omstandigheden en omgevingskansen. Armoede, werkloosheid en uitsluiting verhogen risico’s, terwijl sociale netwerken, opvoeding en impulsbeheersing een rol spelen. Gelegenheid en toezicht beïnvloeden ook de kans op misdrijven.

Trends en beleid: in veel westerse landen is de afgelopen decennia een daling van slachtofferschap en geregistreerde misdrijven waargenomen, met variatie per type misdrijf en regio. Beleid richt zich op preventie, effectieve rechtshandhaving en re-integratie van daders, met instrumenten als vroegsignalering, onderwijs en restorative justice.

Internationaal perspectief en ethiek: transnationale criminaliteit zoals mensenhandel, drugshandel en cybercrime vereist samenwerking. In beleid en onderzoek staan rechtsstatelijkheid, proportionaliteit en mensenrechten centraal, terwijl statistiek rekening houdt met definities en de donkere figuur.