Catalogiseerregels

Catalogiseerregels zijn de regels en conventies die bibliotheekkatalogiseurs gebruiken bij het beschrijven en ordenen van bronnen in bibliografische catalogi. Ze bepalen welke gegevens worden vastgelegd, hoe deze gegevens geformuleerd worden en hoe toegangspunten ontstaan, zodat records eenduidig en doorzoekbaar zijn binnen en tussen systemen en collecties.

Een catalogiseerregel geeft aan welke velden opgenomen worden, zoals auteur, titel, editie, publicatiegegevens, uitgever en fysieke kenmerken, en welke aanvullende informatie wenselijk is, zoals samenwerking, serie en noten. Daarnaast regelen ze onderwerpen, classificatie en toegangspunten (zoals namen van auteurs en titels) en verantwoording. Authority control zorgt ervoor dat namen en corporate bodies gestandaardiseerd voorkomen, zodat dezelfde entiteit op meerdere records consistent wordt geindexeerd.

De praktijk wordt ondersteund door internationale standaarden en formats. Belangrijke regels zijn de AACR2 en de opvolger RDA (Resource Description and Access). ISBD-punctuatie wordt nog vaak toegepast om de beschrijving visueel te structureren. In Europa komt UNIMARC veelvuldig voor, terwijl veel Engelstalige bibliotheken MARC21 gebruiken. De regels worden ook toegepast in metadata- en linked-data-projecten, met verwijzingen naar authority-bestanden zoals VIAF of LCNAF.

Doel van catalogiseerregels is optimale vindbaarheid, interoperabiliteit en lange termijn bewaarbaarheid van bibliografische data. In de praktijk passen instellingen regels aan op basis van specifieke collecties, digitalisering en samenwerking met nationale of internationale catalogusnetwerken.