Bladexpansie

Bladexpansie is het proces waarbij een blad in omvang toeneemt door celgroei, zodat de bladoppervlakte groter wordt na initiatie en tijdens de groeifase richting rijping. Het is een cruciale stap in bladontwikkeling en bepaalt mede de fotosynthetische capaciteit van een plant.

De mechaniek van bladexpansie berust vooral op wateropname die turgordruk in de cellen oplevert. Het celwandweefsel moet elastisch blijven, zodat langere en wijde cellen kunnen ontstaan. Dit gebeurt door verlaging van wandweerstand via actief losmaken van celwandpolymeren door enzymen zoals expansines en XTHs, zodat de cellen kunnen uitzetten terwijl de vacuolen volume winnen. Celgroei werkt samen met differentiatie en verdikking van bladweefsels, waardoor uiteindelijk een volledig uitgerijpt blad ontstaat.

De regulatie van bladexpansie gebeurt door een complex samenspel van hormonen, lichtsignalen en milieuomstandigheden. Auxine, gibberellines en cytokininen bevorderen expansie, terwijl abscisïnezuur remmend kan werken onder stress. Lichtintensiteit en -kwaliteit, temperatuur, waterbeschikbaarheid en beschikbaarheid van voedingsstoffen beïnvloeden zowel de groeisnelheid als de timing van bladexpansie. Zonering en daglengte kunnen regionale verschillen in groei veroorzaken binnen één blad.

Toepassingen en belang: in de landbouw wordt bladexpansie bestudeerd omdat de bladoppervlakte direct samenhangt met het fotosynthetische potentieel en gewasopbrengst. Het begrijpen van de factoren die expansie controleren helpt bij het modelleren van plantengroei, het optimaliseren van irrigatie en voeding, en bij het selecteren van rassen met gewenst bladoppervlaktepatroon.