voedselnetwerken

Voedselnetwerken, ook wel voedselwebben genoemd, zijn representaties van de voedingsrelaties in een ecosysteem. In zo'n netwerk worden soorten of functionele groepen voorgesteld als knopen en de eetrelaties als verbindingen tussen knopen. Hiermee wordt zichtbaar welke soort energie en nutriënten door het systeem doorgeeft en wie van wie afhankelijk is als voedselbron.

Producenten zoals planten en algen vormen de basis van de voedselwebben. Primaire consumenten eten producenten; secundaire en hogere consumenten voeden zich met andere dieren; reducenten (schimmels en bacteriën) zetten dood organisch materiaal om in bruikbare stoffen. Veel soorten zijn omnivoren of hebben meerdere voedselbronnen, waardoor onderling verwevenheid en netwerkefficiëntie toenemen.

Belangrijke kenmerken van voedselnetwerken zijn onder meer connectance, het aandeel werkelijke voedingsrelaties ten opzichte van alle mogelijke relaties, en de verdeling van voedingsniveaus. Netwerken kunnen leiden tot indirecte interacties en complexe voedselpaden, en verstoringen zoals het verdwijnen van een sleutelsoort kunnen cascades veroorzaken die het hele systeem beïnvloeden. De studie van voedselnetwerken helpt bij het inzicht in stabiliteit, veerkracht en de impact van biodiversiteitsverlies.

Onderzoeksmethoden omvatten veldobservaties, isotopenanalyse en DNA-metabarcoding om voedselrelaties te identificeren, evenals netwerkanalyse en modeling om energiestromen te kwantificeren. Toepassingen zijn onder meer behoud en beheer van biodiversiteit, visserijbeheer en ecologisch herstel, waarbij beter begrip van de structuur en functie van voedselnetwerken kan bijdragen aan duurzamere beslissingen.