voedselnetten

Voedselnetten zijn complexe netwerken van voedselrelaties binnen een ecosysteem. Ze geven weer wie wat eet en hoe energie van de één naar de ander stroomt. In deze netwerken spelen producenten (meestal planten en algen), consumenten (herbivoren en carnivoren) en ontbinders een rol.

Een voedselnetwerk bestaat uit knopen (soorten of functionele groepen) en verbindingen (trofische interacties) die aangeven wie een prooi is voor wie. De stroming van energie gaat meestal van producenten naar verschillende niveaus van consumenten, en terug via detritus en ontbinding. De belangrijkste stroom kan langs zowel directe voedselketens als omwegnetwerken lopen; er bestaan zowel aquatische als terrestrische netwerken.

Energiestroom tussen niveaus is ongelijk verdeeld; slechts een fractie van de energie die beschikbaar is bij een niveau wordt doorgegeven aan het volgende niveau (ongeveer 5-20%). Daardoor zijn voedselnetwerken vaak beperkt in omvang en connectiviteit.

Keystone-soorten hebben een buitengewone invloed op de structuur en stabiliteit van het netwerk. Toppredatoren, planteneters of ingenieurs kunnen drastisch veranderen; het verdwijnen van zo’n soort kan leiden tot trophische cascades. De eigenschappen van het netwerk, zoals connectance (het aandeel van mogelijke verbindingen dat daadwerkelijk bestaat), complexiteit en modulariteit, beïnvloeden de veerkracht.

Voorbeelden: in een visrijk meer kunnen algen, zoöplankton, kleine vis en grotere roofvissen een voedselnet vormen; in bossen spelen bladereneters, herten, roofdieren en detritivoren een rol. Onderzoekers bestuderen voedselnetten via veldobservaties, analyse van voedselresten, stabiele isotopenanalyse en netwerkanalyse.

Menselijke activiteiten zoals overexploitatie, vervuiling en habitatverlies veranderen voedselnetten. Het behoud van biodiversiteit en ecosysteemfuncties ondersteunt functionele netwerken. Herstelprojecten richten zich op het herstellen van sleutelverbindingen en het vergroten van connectance om veerkracht te verbeteren.