verkeerdpositieve

Een vals-positief, ook wel verkeerdpositieve genoemd, is een testuitkomst die aangeeft dat een bepaald kenmerk of aandoening aanwezig is terwijl dit in werkelijkheid afwezig is. Het begrip komt veel voor in diagnostiek, screening en kwaliteitscontrole. Een vals-positief staat tegenover een vals-negatief.

Belangrijke begrippen bij vals-positieven zijn specificiteit, gevoeligheid en de positieve voorspellende waarde. Specificiteit is de kans dat de test correct negatief is wanneer het kenmerk afwezig is; een hoge specificiteit zorgt voor weinig vals-positieven. De kans op een vals-positief wordt ook wel gezien als het falsie-foutpercentage of de fout-positieftrepop. De positieve voorspellende waarde geeft aan hoe waarschijnlijk het is dat iemand met een positief testresultaat daadwerkelijk het kenmerk heeft; deze waarde hangt sterk af van de prevalentie van het kenmerk in de onderzochte populatie.

Oorzaken van vals-positieven zijn onder meer kruisreactiviteit van testen, contaminatie, technische artefacten, hoge testdrempels of onjuiste interpretatie. De gevolgen kunnen variëren van onnodige stress en extra onderzoeken tot onjuiste behandeling en extra kosten. In medische screening kan een vals-positief leiden tot onnodige zorg, terwijl in screeningsprogramma’s de balans tussen vroegtijdige opsporing en overbehandeling afgewogen moet worden. Buiten de geneeskunde komen vals-positieven voor bij spamfilters, biometrische systemen en kwaliteitscontrole.

Omvallen van vals-positieven te beperken, gebruiken professionals vaak bevestigende testen, combineren ze meerdere testen, passen ze drempels aan of hanteren zeBayesiaanse interpretatie die prevalentie meeneemt. Het doel is een betrouwbare balans tussen gevoeligheid en specificiteit, afgestemd op de context.