valspositief

Valspositief is een testuitslag die aangeeft dat een bepaalde eigenschap, aandoening of toestand aanwezig is terwijl deze in werkelijkheid afwezig is. In medische diagnostiek ontstaat een valspositief wanneer de test positief uitslaat bij iemand die de aandoening niet heeft. Dit soort fout kan leiden tot onnodige vervolgtesten, ongerustheid bij patiënten en mogelijk onnodige behandelingen.

De kans op een valspositief hangt samen met de kenmerken van de test, met name specificiteit en gevoeligheid. De false positive rate geeft aan hoe vaak een test een negatief persoon toch als positief classificeert. Het positieve voorspellende waarde (PPV) en het negatieve voorspellende waarde (NPV) hangen bovendien sterk af van de prevalentie van de aandoening in de onderzochte bevolking; bij een lage prevalentie kunnen zelfs tests met hoge specificiteit relatief veel valspositieven opleveren.

Oorzaken van valspositieven zijn onder meer biologische kruisreagering, foutieve monsters, technische ruis, en een lage drempel voor het positief labelen. In bevolkingsscreening of massale testing kan een lage prevalentie het aandeel valspositieven vergroten, zelfs bij tests met goede prestaties.

Om valspositieven te beperken worden vaak tests met hogere specificiteit ingezet, confirmatietests toegepast, of thresholds aangepast. Daarnaast kan het combineren van tests, het gebruik van pretestkansen en klinische evaluatie helpen om een positieve uitslag beter te interpreteren voordat tot verdere maatregelen wordt overgegaan.