uitdrijving

Uitdrijving is een religieuze praktijk die erop gericht is kwade geesten of demonische machten uit een mens, een plek of een voorwerp te verdrijven. Het gaat doorgaans gepaard met gebeden, uitspraken van gezag, rituelen en symbolische handelingen die de macht van het heilige benadrukken. De term uitdrijving is afgeleid van het Nederlandse werkwoord uitdrijven, dat letterlijk “naar buiten drijven” betekent.

Historisch en cultureel bereik: Binnen het christendom is exorcisme vooral bekend in de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook in oosters-orthodoxe tradities bestaan uitdrijvingsrituelen. In sommige protestantse kerken draait het om bevrijdingsprediking en gebed om bevrijding van geestelijke macht. Buiten het christendom komen uitdrijvingspraktijken voor in de islam (ruqya) en in diverse inheemse en folkloristische tradities.

Werkingsprincipe en uitvoering: Rituelen variëren per traditie, maar kenmerken zijn gebeden, gezagsverklaringen en handelingen die als bestrijding van het kwaad dienen. Vaak speelt de priester of geestelijk leider een centrale rol en kan symbolisch materiaal zoals water, olie of een kruis worden gebruikt. In veel tradities gaat de uitvoering gepaard met een zorgvuldige overweging van mogelijk psychologische of medische verklaringen voordat een exorcisme plaatsvindt.

Controverse en context: Exorcisme blijft een controversieel onderwerp. Wetenschappers benadrukken dat veel verschijnselen beter verklaard kunnen worden door medische of psychologische factoren. In velen landen bestaan regels over wie uitdrijvingshandelingen mag verrichten en onder welke omstandigheden.

Betekenis: De praktijk wordt in verschillende tradities nog steeds bediscussieerd en toegepast, variërend van strikt academisch-theologisch onderzoek tot levende religieuze praktijk en populaire verhalen.