tumorprogressie

Tumorprogressie is het proces waarbij een tumor zich geleidelijk ontwikkelt van een initiële cel met een genetische fout naar een steeds malignere toestand, vaak met invasie en metastase als gevolg. Het berust op een opeenstapeling van genetische en epigenetische veranderingen die celgroei, celdood, differentiatie en chromosomale stabiliteit beïnvloeden. Centraal staat clonal evolution: subclonen met groeivoordeel worden geselecteerd en uitvergroot, waardoor de tumor in genetische en fenotypische heterogeniteit toeneemt.

Tijdens de progressie treden kenmerkende veranderingen op, zoals verhoogde proliferatie, verminderde gevoeligheid voor apoptose en vergrote ondoorzichtige groei door angiogenese. Invasie en metastase kunnen volgen: tumorcellen doorbreken de basaalmembraan, migreren naar naburig weefsel en verspreiden zich via bloed of lymfe naar andere organen. Een bijdrage van de tumormicro-omgeving is duidelijk: kankergerelateerde fibroblasten, immuuncellen, bloedvaten en hypoxische omstandigheden beïnvloeden groei, invasie en adaptatie.

Klinisch kan tumorprogressie worden weerspiegeld in vergroting van de tumor, verslechtering van symptomen of veranderingen in radiologische beelden. Histopathologie geeft vaak informatie over graad en stadium, welke prognose en behandelkeuzes beïnvloeden. Behandeling richt zich op het beperken van groei, invasie en metastase, terwijl immuun- en moleculaire factoren tot resistentie kunnen leiden door clonal evolutie. Het begrijpen van tumorprogressie ondersteunt onderzoek naar doelgerichte therapieën en vroege detectie om verergering te voorkomen.