superfluïteit

Superfluïteit is de toestand waarin iets meer bevat dan nodig is; het begrip duidt op overtollige elementen die de boodschap niet versterken en soms zelfs afleiden. Het kan voorkomen in taal, ontwerp, processen en systemen, waar het ten koste gaat van duidelijkheid, efficiëntie of beknoptheid.

Etymologie en spelling: het woord komt van het Latijnse superfluus, met het Nederlandse achtervoegsel -eit of -eit(ig) vormend tot een abstract zelfstandig naamwoord. In het Nederlands wordt vaak de diakritische markering ï gebruikt in superfluïteit om de uitspraak en syllabering duidelijk te houden.

In taal en retoriek verwijst superfluïteit naar pleonasme en tautologie, uitdrukkingen waarin elementen geen extra informatie toevoegen. Voorbeelden zijn “witte sneeuw”, “gratis en voor niets” of “terugkomen om weer terug te keren”. Dergelijke uitingen kunnen de efficiëntie van communicatie verminderen, zeker in formele of beknopte teksten.

In redactie, ontwerp en communicatie wordt superfluïteit actief bestreden. Redacteurs en ontwerpers streven naar beknoptheid en helderheid door overbodige woorden, herhalingen en dubbelingen te verwijderen zonder de kernboodschap aan te tasten. Methoden omvatten herziening, samenvatten, en het toepassen van stijl- en huisregels.

In wetenschap en data-analyse kan superfluïteit verwijzen naar overbodige kenmerken of variabelen in een model. Feature selectie, regularisatie en modelvereenvoudiging zijn gangbare benaderingen om dit soort overbodige informatie te verwijderen en de generalisatie te verbeteren.

Zie ook: pleonasme, tautologie, redundantie, efficiëntie in communicatie, feature selectie.