standaardformats

Standaardformats zijn formaten voor digitale informatie die op brede wijze worden toegepast en waarbij de specificaties openlijk zijn vastgelegd of door erkende organisaties zijn goedgekeurd. Het doel van standaardformats is interoperabiliteit: software en systemen van verschillende leveranciers kunnen dezelfde data uitwisselen, interpreteren en raadplegen zonder verlies of misinterpretatie. Ze spelen ook een belangrijke rol bij lange termijn toegankelijkheid en archivering.

Standaardformats bestrijken diverse domeinen, waaronder documenten, afbeeldingen, audio, video, data-uitwisseling en webbouwstenen. Voor documenten zijn voorbeelden als PDF en Office-documentformaten; voor afbeeldingen: JPEG, PNG en TIFF; voor audio: MP3, WAV en FLAC; voor video: MP4 en WebM. Voor data-uitwisseling worden vaak JSON, XML en YAML gebruikt; webstandaarden omvatten HTML, CSS en SVG. Ook archief- en downloadformaten zoals ZIP en TAR zijn gangbaar, terwijl e-bookformaten als EPUB veelal als standaard voorkomen.

Open standaarden en eigendomsspecifieke formats verschillen in beschikbaarheid en vrijheid van implementatie. Open standaarden worden doorgaans publiek gemaakt en vrij te implementeren, wat bevorderlijk is voor interoperabiliteit en langetermijntoegang. Veel gangbare standaardformats worden beheerd of gecertificeerd door erkende organisaties zoals ISO, IEC, W3C of IETF, of door en idem Ecma (bijvoorbeeld JSON). Zelfs commerciële bestandsformaten kunnen gestoeld zijn op brede, gestandaardiseerde specificaties.

Een belangrijk aandachtspunt bij standaardformats is de levensduur en migratie. Naarmate technologieën evolueren, bestaat de uitdaging om compatibiliteit te behouden en migraties naar nieuwere versies of alternatieve formats te plannen, zonder verlies van metadata of functionaliteit.