soortencompositie

Soortencompositie verwijst naar de samenstelling van een biologische gemeenschap: welke soorten aanwezig zijn en in welke verhoudingen deze voorkomen. Het begrip omvat zowel de aanwezigheid als de abundantie van de soorten. Twee locaties kunnen bijvoorbeeld ongeveer hetzelfde aantal soorten hebben (soortenrijkdom) maar een heel verschillende samenstelling vertonen, wat wijst op verschillende ecologische eigenschappen of omstandigheden.

Meten van soortencompositie gebeurt op verschillende manieren. Data verzamelen kan bestaan uit aanwezigheid- of afwezigheidsgegevens of uit tellingen van individuen per soort. Om de samenstelling te beschrijven en te vergelijken worden vaak diversiteitsindices gebruikt, zoals soortenrijkdom en evenwicht (evenness), en meer complexe maatstaven zoals de Shannon-Wiener- of Simpson-index. Voor vergelijking tussen locaties worden ook soortensamenstellingsmetingen toegepast, bijvoorbeeld Jaccard- of Bray-Curtis-gelijkaardigheden, en ordinationsmethoden om patronen in de data te visualiseren.

De soortencompositie wordt beïnvloed door tal van factoren. Milieu- en klimaatvariatie, beschikbaarheid van hulpbronnen, verstoring, leerbedrachtering of productiviteit van een gebied, migratie- en dispersiepatronen, en interacties tussen soorten zoals competitie, predatie en mutualisme spelen een rol. Menselijke activiteiten zoals bosbeheer, landbouw, stedelijke ontwikkeling en invasieve soorten kunnen de samenstelling aanzienlijk veranderen.

Toepassingen en belang zijn onder meer het monitoren van biodiversiteit en ecosysteemfuncties, het bepalen van prioriteiten bij natuurbeheer en herstel, en het evalueren van de effecten van milieuveranderingen. Begrip van de soortencompositie helpt bij het beoordelen van veerkracht, stabiliteit en functionele diversiteit van ecosystemen.

Uitdagingen bij de bestudering zijn onder meer biases in waarneming en sampling, taxonomische resolutie, seizoensgebonden variatie en de dynamiek van gemeenschappen die over tijd kan veranderen.