competitie

Competitie is het proces en de gebeurtenis van rivaliteit tussen deelnemers, waarin men probeert als winnaar uit de bus te komen. In de Nederlandse taal wordt daarmee meestal een georganiseerde wedijver bedoeld, zoals een sportcompetitie, een kampioenschap of een leaguesysteem, maar het begrip kan ook verwijzen naar bredere vormen van marktrivaliteit tussen organisaties of bedrijven. Competities kunnen plaatsvinden op lokaal, nationaal en internationaal niveau en kunnen sportief, academisch, cultureel of commercieel van aard zijn.

Het begrip heeft wortels in het Latijnse competere ('om samen te strijden') en kwam via het Franse competition en het Engelse 'competition' in het Nederlands terecht. Verschillende gerelateerde termen, zoals competitie en concurreren, tonen hoe de nadruk ligt op zowel het proces van strijden als op de uiteindelijke uitkomst.

Competities kennen regels en speelronden die bepalen wie meedoet, hoe scores worden toegekend en hoe een winnaar wordt vastgesteld. Veel competities gebruiken formats zoals poules, rondes en knock-outtoernooien, met kwalificatierondes en eindrondes. Ook administratieve aspecten spelen een rol, zoals inschrijving, leeftijds- of kwalificatie-eisen, beoordeling, tuchtregels en antidopingmaatregelen. Een onafhankelijke scheidsrechter of jury bewaakt de regels en zorgt voor transparantie en eerlijk spel.

Voorbeelden zijn professionele en amateuristische sportcompetities, internationale toernooien, school- en universiteitswedstrijden, en daarnaast niet-sportieve competities zoals wetenschappelijke, programmeer- of kunstwedstrijden.

Competities dragen bij aan sociale en intellectuele ontwikkeling doordat competitievaardigheden en publieke belangstelling worden gestimuleerd, maar ze brengen ook druk en de kans op oneerlijke praktijken met zich mee. Een goed gereguleerde competitie bevordert fair play, gelijke kansen en transparantie.