schaalgrootte

Schaalgrootte is a term used to describe a schaalfactor: een numerieke vermenigvuldigingsfactor waarmee een hoeveelheid wordt vergroot of verkleind, of waarmee eenheden en verhoudingen worden aangepast. Het concept komt voor in meerdere vakgebieden en dient om veranderingen in schaalgrootte op een consistente manier door te voeren.

In wiskunde en natuurkunde wordt een schaalgrootte vaak toegepast om variabelen te schalen of om formules te vereenvoudigen. Door een grootheid x te vermenigvuldigen met een schaalgrootte s, kan men bijvoorbeeld tijd, ruimte of andere grootheden aanpassen zodat vergelijkingen makkelijker te analyseren zijn. Bij nondimensionale formules wordt vaak gekozen voor een passende schaalgrootte om de eenheden te verwijderen.

In statistiek en kansrekening kan een schaalgrootte terugkomen als een schaalparameter die de spreiding van een verdeling bepaalt. Bijvoorbeeld bij bepaalde families van verdelingen beïnvloedt de schaalparameter de mate van spreiding zonder de vorm van de verdeling te wijzigen. Ook bij normalisatie of standaardisatie fungeert een schaalgrootte als factor waarmee gegevens worden getransformeerd om vergelijkingen mogelijk te maken.

In computerwetenschappen en data-analyse wordt een schaalgrootte gebruikt bij beeldverwerking en grafische weergave, bijvoorbeeld bij re-sampling of rescaling van afbeeldingen en bij het normaliseren van datasets zodat verschillende metingen op dezelfde schaal komen.

In cartografie en GIS bepaalt de schaalgrootte hoe kaarten schaalbar zijn: meetkundige lengtes op een kaart worden vermenigvuldigd met een schaalfactor om echte afstanden te verkrijgen. Het kiezen van een passende schaalgrootte is cruciaal voor nauwkeurigheid en interpretatie, en misbruik kan leiden tot onjuiste conclusies of verlies van detail.

Zie ook: schaalfactor, normalisatie, nondimensionale vormen.