rupturen

Rupturen (plural rupturen) is de tearing ofen breuk van een structuur die normaal gezien intact is. Het begrip wordt in verschillende velden gebruikt, waaronder geneeskunde, techniek en geologie. In medische contexten verwijst ruptuur naar een volledige of bijna volledige disruptie van weefsel of organen, vaak gepaard gaande bloedingen of verlies van functie.

Medische rupturen komen voor in verschillende weefsels en organen. Veel voorkomende voorbeelden zijn peesruptuur (zoals Achillespeessruptuur), spierruptuur en ligamentruptuur. Ook rupturen van bloedvaten of organen bestaan, bijvoorbeeld een gescheurde aneurysma of een ruptuur van een blaas, maag of dunne darm. Ruptuur van de vliezen in de obstetrie (ruptuur van de membranen) speelt een rol bij de aanvang van arbeid. Zeldzamere maar ernstige vormen zijn cardiale ruptuur na een hartinfarct en perforaties in andere delen van het lichaam.

Oorzaken van rupturen hangen samen met trauma, overbelasting, degeneratieve veranderingen, infecties, ontstekingsaandoeningen, aneurysmata of medische ingrepen. Symptomen variëren per locatie maar kunnen plotselinge hevige pijn, zwelling, misselijkheid, bloedverlies of verlies van functie omvatten. Bij obstetrische rupturen gaat vaak lekkage van vruchtwater gepaard.

Diagnose gebeurt meestal via klinisch onderzoek aangevuld met beeldvorming zoals echografie, CT of MRI, afhankelijk van de betrokken regio. Laboratoriumonderzoek kan bloedingsindicatoren of anemie aantonen. Behandeling is afhankelijk van de locatie en urgentie: stabilisatie, repositie of hechting van beschadigde structuren, chirurgische reparatie, drainage en antistollings- of antibiotische maatregelen waar nodig, gevolgd door revalidatie.

Prognose varieert sterk met de plek en tijdigheid van behandeling. In engineering en geologie duidt ruptuur ook op het falen van materialen of op breuk in geologische fouten tijdens aardbevingen.

---