restitutiesystemen

Restitutiesystemen zijn mechanismen en procedures die bedoeld zijn om schade te herstellen door middel van financiële of materiële compensatie, terugkeer naar de toestand van voor het schadefeit, of andere vormen van herstel voor slachtoffers of getroffen partijen. Ze kunnen onderdeel uitmaken van het strafrecht, het civiele recht en het bredere sociaal beleid, en worden meestal beheerd door overheidsinstanties, justitiële organen of erkende maatschappelijke organisaties.

Een belangrijke categorie is restitutie in het strafrecht, waarbij de rechter de dader verplicht tot betaling aan het slachtoffer voor verloren inkomsten, medische kosten of andere materiële verliezen. In civielrechtelijke context kan restitutie als afzonderlijke remedie optreden of als onderdeel van een schadevergoeding. Restituties kunnen ook in natura plaatsvinden, bijvoorbeeld door herstelwerkzaamheden, terugname van gestolen eigendom of vervangende leveringen. Daarnaast bestaan er vormen van historische of sociale restitutie, gericht op schadevergoeding of herstel van rechten aan groepen die oneerlijk zijn benadeeld.

Andere toepassingen betreffen fiscale en sociale beleidssystemen, waar restitutie kan betekenen dat teveel betaalde belastingen, premies of andere heffingen worden teruggegeven, of dat fouten in administratieve processen worden gecorrigeerd. Uitvoeringsaspecten omvatten criteria voor geschiktheid, berekening van het bedrag, financieringsbronnen, administratieve procedures en naleving/handhaving. Evaluatie en toezicht zijn vaak geïntegreerde onderdelen om effectiviteit en rechtvaardigheid te waarborgen en om perverse prikkels of ongelijkheden te voorkomen.

Zie ook: herstelrecht, reparaties, schadevergoeding, compensatie.