prijzenstijgingen

Prijzenstijgingen is de term voor een algemeen stijgend prijsniveau van goederen en diensten over een bepaalde periode. In de economie wordt vaak gesproken van inflatie wanneer het algemene prijsniveau stijgt, terwijl prijsstijgingen in afzonderlijke producten tijdelijk kunnen zijn. Het meten gebeurt met prijsindexen zoals de consumentenprijsindex (CPI) en het harmonised index of consumer prices (HICP). In Nederland publiceert het CBS inflatiecijfers, vergeleken met Eurostat en andere bronnen. De inflatierate wordt meestal uitgedrukt als procentuele verandering ten opzichte van een voorgaand jaar of maand. Voor trends buiten volatiele items wordt soms kerninflatie gerapporteerd.

Oorzaken zijn onder meer vraagstijging (vraag-pull), stijgende kosten (cost-push), wisselkoersveranderingen en veranderde verwachtingen. Schaarste door geopolitieke gebeurtenissen en verstoringen in de toeleveringsketen kunnen tijdelijke sprongen veroorzaken. Een onderscheid tussen tijdelijke prijsstijgingen en structurele inflatie is relevant voor beleid en verwachtingen.

Gevolgen zijn onder meer vermindering van koopkracht en herverdeling van inkomen, invloed op reële lonen, spaargelden en schulden, en op besluitvorming van bedrijven en investeringen. Centrale banken reageren vaak met renteverhogingen of andere beleidsinstrumenten om inflatie te beteugelen; overheden kunnen via fiscale maatregelen koopkracht ondersteunen.

Zie ook inflatie, prijsindex en CBS-gegevens voor inflatiecijfers.