presumpterende

Presumpterende is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent gebaseerd op een veronderstelling zonder sluitend bewijs. Het is afgeleid van het werkwoord presumpteren (to presume) en beschrijft wat uitgaat van een aanname die nog niet is bevestigd. In die zin verwijst presumpterende redenering naar gedachten of uitspraken die op voorhand als waar worden aangenomen, eerder dan op directe feiten of bewijs.

Het gebruik van presumpterende als toonhoogte is meestal formeel of academisch van aard. In alledaagse taal is de aanduiding minder gebruikelijk; men spreekt dan vaker van veronderstellend of uitgaande van een aannemen. In juridische, filosofische of logische teksten kan presumpterend wel voorkomen om aan te geven dat een argument steunt op vermoedens of regels van voorveronderstelling in plaats van op empirisch bewijs.

Etymologisch komt presumpterende voort uit presumpteren, met wortels in het Franse présumer en het Latijn praesumere. De term heeft een vrij specifieke klank en kan als stylistisch markerend worden opgevat: het geeft aan dat de argumentatie of houding kritisch bezien moet worden omdat zij te weinig bewijs bevat en te veel op aannames rust.

Verwante termen zijn veronderstellend, aannemelijk en presumptief. Voorbeelden uit het gebruik kunnen zijn: “Het betoog is presumpterend omdat het uitgaat van de aanname dat X altijd waar is zonder bewijs.” Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat de sterkte van de uitspraak afhankelijk is van de basis aan interpretaties of veronderstellingen, niet van solide feiten.