persoonsvormen

Persoonsvormen is een term uit de Nederlandse grammatica die verwijst naar de finite, vervoegde vorm van het werkwoord. Een persoonsvorm stemt overeen met het onderwerp in persoon (eerste, tweede, derde) en getal (enkelvoud of meervoud) en geeft tegelijk de tijd aan. In essentie zijn persoonsvormen de vormen die je gebruikt in de tegenwoordige en verleden tijd, en die bepalen wie wat doet.

In hoofdzin zijn de persoonsvormen vaak direct te herkennen aan hun persoonlijke eindvormen. Bij het werkwoord werken klinkt bijvoorbeeld: ik werk, jij werkt, hij werkt; wij werken, jullie werken, zij werken. In de verleden tijd: ik werkte, jij werkte, hij werkte; wij werkten, jullie werkten, zij werkten. Bij onregelmatige werkwoorden zoals zijn en hebben verandert de persoonsvorm sterk: ik ben, jij bent, hij is; wij zijn. Verleden tijd: ik was, jij was, hij was; wij waren.

Bij samengestelde tijden is de persoonsvorm doorgaans het voorzetselwerkwoord of hulpwerkwoord in de juiste persoon en getal, terwijl het hoofdwerkwoord vaak een niet-finite vorm is: bijvoorbeeld in de voltooide tijd "ik heb gelopen" is "heb" de persoonsvorm en "gelopen" het voltooide deelwoord.

Naast hoofdzinnen komt de persoonsvorm ook voor in vragende en ontkennende zinnen, en bij inversie kan de vorm van de persoonsvorm nog duidelijker de relatie tussen onderwerp en werkwoord aangeven.

Samengevat: persponsvormen vormen de conjugaties van het werkwoord die de relatie tussen onderwerp en tijd uitdrukken en fungeren als de finite kern van de predicatie in een zin.