overflowincontinentie

Overflowincontinentie is een vorm van urinelozing die ontstaat wanneer de blaas zich niet normaal leeg kan maken of wanneer deurincontinentie optreedt bij hoge blaasspanning. De lekkage komt vaak voor terwijl de urine zich ophoopt, waardoor kleine hoeveelheden urine dribbelen of plotselings lekkage optreden. Kenmerkend is bij veel patiënten een zwakke urinestroom en vaak een gebrekkig gevoel van volledige lediging.

Symptomen en presentatie kunnen bestaan uit tegenstribbelen bij urineren, frequente aandrang gevolgd door het gevoel van onvolledige lediging, nachtelijk plassen en nachtelijk urineren. Een constante of periodieke lekkage kan voorkomen, vooral bij lichamelijke inspanning of drukverhoging. Vaak is er ook een gefrustreerd gevoel door de behoefte aan urineren naast een lage urinestroom.

Oorzaken en risicofactoren omvatten onder meer detrusoronderactiviteit (detrusor underactiviteit), wat leidt tot ontoereikende spiercontractie van de blaas, en blaasuitgangobstructie door bijvoorbeeld vergrote prostaat bij mannen, vernauwde urethra of andere blokkades. Neurologische aandoeningen zoals diabetes, dwarslaesie of multiple sclerose, en medicatiegebruik dat de blaascontractie remt (bijv. anticholinergica, opioïden) dragen bij aan overflowincontinentie. Leeftijd, obesitas en sommige obstipatieproblemen kunnen het risico verhogen.

Diagnose gebeurt via anamnese, lichamelijk onderzoek en bepaling van de post-void residual (PVR) met blaasvullingsonderzoek, plus uroflowmetrie en soms urodynamisch onderzoek. Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en omvat vaak regelsmatige blaashulpmiddelen zoals intermittente katheterisatie, medicamenteuze behandeling van obstructie (bijv. bij BPH) of chirurgische opties; daarnaast behoren regelmatige uitgestelde plassen, tijdschema’s en bekkenbodemtherapie tot de maatregelen. In alle gevallen is monitoring van urinair risico en infecties belangrijk.