oplosmiddelextractie

Oplosmiddelextractie is een scheidingstechniek waarbij een doelcomponent uit een vaste of vloeibare matrix wordt gehaald door contact met een oplosmiddel waarin die component relatief beter oplost. De twee vloeistoffen zijn meestal niet mengbaar of slechts beperkt mengbaar, zodat na contact de gewenste stof kan worden gescheiden in de oplosmiddelfase. Het proces berust op verdelende evenwichten: de verhouding van de stofconcentraties in de twee fasen bij evenwicht bepaalt hoeveel stof naar de ene of naar de andere fase verhuist.

Het proces kan in batchvorm plaatsvinden of in continu procesapparatuur. In batch-extractie wordt het te behandelen materiaal met het oplosmiddel gemengd en vervolgens de twee fasen gescheiden. In continu processen, zoals mixer–settlers of extractiekolommen, stroomt de vloeistofstroom tegenstrooms door raffinementstappen, waardoor meerdere contactmomenten ontstaan en een hoge efficiëntie kan worden bereikt.

De keuze van oplosmiddel is cruciaal en hangt af van de polariteit van de doelcomponent, de gewenste scheiding en veiligheids- en milieukundige overwegingen. Veel gebruikte oplosmiddelen zijn organische solventen zoals hexaan, diisopropylether, ethylacetaat of dichloormethaan, maar ook milieuvriendelijkere of voedselveilige opties zoals ethanol en ethylacetaat worden toegepast, zeker in farmaceutische en voedingsgerelateerde toepassingen.

Toepassingen zijn onder meer de zuivering en ont ionisatie van chemicaliën, de extractie van fenolen, vitaminen en pesticiden uit plantenmateriaal, en de zuivering van waterige oplossingen in de chemische, farmaceutische en voedingsindustrie. Voordelen zijn onder meer eenvoudige apparatuur, hoge selectiviteit en balans tussen kosten en resultaten; nadelen betreffen het grote verbruik van oplosmiddelen, vluchtigheid, mogelijke emulsies en milieuzorgen die recycling en veilige verwijdering vereisen.

Veiligheid en milieu spelen een grote rol bij oplosmiddelextractie. Veel oplosmiddelen zijn brandbaar, giftig of schadelijk voor het milieu, waardoor adequate ventilatie, opslag, stof- en emissiebeheer en herkrijg- of verwijderingsmaatregelen noodzakelijk zijn.