oorsprongsonderwijs

Oorsprongsonderwijs is een pedagogische term die in Nederlandse en Vlaamse onderwijsliteratuur wordt gebruikt om een onderwijsbenadering te beschrijven die de oorsprong van verschijnselen, ideeën en maatschappelijke praktijken centraal stelt. Het doel is leerlingen inzicht te geven in hoe kennis ontstaat, hoe bewijzen tot overtuigende verklaringen leiden en hoe historische, sociale en culturele contexten betekenis geven aan wat wordt geleerd.

Kenmerkend voor oorsprongsonderwijs is een focus op oorsprong, ontwikkeling en veranderingsprocessen. Leerlingen onderzoeken vragen als waar komen dingen vandaan, hoe hebben ideeën zich ontwikkeld en welke factoren hebben invloed gehad op het ontstaan van fenomenen. Deze benadering is vaak inter- en transdisciplinair van aard, en maakt gebruik van bronnenkritiek, historische werkmethoden en empirisch onderzoek om bronnen, argumenten en verklaringen te evalueren.

Methoden die bij oorsprongsonderwijs passen zijn onder andere onderzoeksprojecten, analyse van primaire en secundaire bronnen, tijdlijnen, debatten, en practica of veldwerk die de oorsprong van verschijnselen zichtbaar maken. De rol van de docent verschuift naar die van begeleider en faciliteraar die kritische denkvaardigheden, argumentatie en reflectie stimuleert en verbindingen legt tussen theorie en werkelijkheid.

Toepassing vindt zowel in vakken zoals natuurwetenschappen, geschiedenis en taal-/cultuuronderwijs als in alomvattende leeromgevingen plaats. Kritiekpunten betreffen onder meer onzekerheden over afbakening, de behoefte aan stevige docentbekwaamheid en de afstemming met curriculumdoelen. Desalniettemin wordt oorsprongsonderwijs gezien als middel om leerlingen beter te laten begrijpen hoe kennis ontstaat en waarom context telt. See also: inquiry-based learning, constructivism, history education, science education.