bewijzen

Bewijzen is een Nederlands woord met twee hoofdbetrekkingen. Als zelfstandig naamwoord is het meervoud bewijzen en betekent het bewijsmateriaal of aantoonbare feiten die een bewering ondersteunen. Als werkwoord betekent bewijzen het aantonen van de juistheid van iets.

In de wiskunde en logica is een bewijs een formele, logische redenering die een stelling uit axioma's en eerder bewezen resultaten afleidt. Een geldig bewijs laat geen aannames of logische fouten achter. Typische bewijs­technieken zijn direct bewijs, bewijs door tegenspraak, contrapositive en inductie. Een wiskundig bewijs moet controleerbaar en reproduceerbaar zijn.

In de rechtspraak en voor wetenschappelijk onderzoek speelt bewijs een centrale rol. Bewijsmiddelen kunnen getuigenissen, documenten, forensische rapporten, digitale gegevens en waarnemingen omvatten. De bewijslast en regels over toelaatbaarheid bepalen wat als geldig bewijs geldt. In strafzaken moet het bewijs overtuigend zijn; in civiele procedures geldt doorgaans een lagere drempel, afhankelijk van jurisdictie en context.

Daarnaast wordt 'bewijzen' in het dagelijks taalgebruik gebruikt om aan te geven dat iets een bewering ondersteunt. Het woord benadrukt het doelmatig aantonen van de waarheid of juistheid van een feit of uitspraak. Het singularis van het concept is bewijs.