strafzaken

Strafzaken zijn criminele procedures waarin een verdachte wordt vervolgd wegens een strafbaar feit onder het strafrecht. De overheid voert de vervolging uit, doorgaans via het Openbaar Ministerie, en de zaak wordt berecht door een rechter. De verdachte heeft een advocaat om zich te laten bijstaan. Strafzaken onderscheiden zich van civiele of administratieve procedures: het draait om schuld en straf in plaats van om vorderingen tussen partijen.

De procedure begint meestal met opsporing door politie of andere organen, waarna het Openbaar Ministerie beslist om al dan niet verder te procederen. In veel gevallen volgt een strafproces in een rechtbank, waar officieren van justitie en de verdediging bewijsmateriaal en getuigenverklaringen presenteren. De rechter toetst de feiten en oordeelt of er sprake is van schuld. Bij een bewezenverklaring kan de rechter een straf opleggen; bij gebrek aan voldoende bewijs volgt vrijspraak. Mogelijke straffen zijn gevangenisstraf, taakstraf, geldboete, rijontzegging en vaak ook maatregelen zoals tbs of bijzondere voorwaarden.

Er bestaan verschillende uitkomsten en vervolgstappen. Een uitspraak kan leiden tot hoger beroep bij het gerechtshof, en tegen de uitspraak van het gerechtshof is cassatie mogelijk bij de Hoge Raad. Daarnaast kunnen partijen in sommige gevallen gebruikmaken van bijzondere regelingen of transacties voor minder zware vergrijpen, afhankelijk van het rechtsgebied en de aard van de zaak.

Strafzaken vallen onder het publiekrecht en impliceren belangrijke grondrechten van de verdachte, zoals het recht op een eerlijk proces, het recht op bijstand door een advocaat en het onschuldvermoeden totdat schuld is bewezen.