onzekerheidsgebied

Onzekerheidsgebied is een term die wordt gebruikt om een gebied of regio te beschrijven waarin de ware waarde, parameter of gebeurtenis met een zekere mate van onzekerheid kan liggen. Het concept wordt in verschillende vakgebieden toegepast om de onzekerheid die samenhangt met metingen, voorspellingen of besluitvorming zichtbaar en kwantitatief te maken. Een onzekerheidsgebied kan zowel figuurlijk als letterlijk zijn: het kan verwijzen naar een afstandsgebied op een kaart, maar ook naar een verzameling parameterwaarden die samen een bepaald betrouwbaarheidsniveau opleveren.

In de praktijk onderscheidt men doorgaans twee hoofdtypen onzekerheidsgebieden: betrouwbaarheids- of geloofwaardigheidsgebieden en onzekerheidssets. Een betrouwbaarheidsgebied geeft aan dat de ware waarde met een vast kansniveau binnen het gebied ligt, terwijl een onzekerheidsset de mogelijke waarden van onbekende parameters beschrijft die als worst-case beschouwd kunnen worden. De exacte vorm en interpretatie hangen af van de discipline en de toegepaste statistiek of wiskunde.

Methoden om een onzekerheidsgebied te bepalen omvatten foutbudget en foutpropagatie, Monte Carlo-simulatie, bootstrapping en Bayesian credible regions. Modellen leveren vaak een vorm zoals een ellips, veelhoek of hyperrectangle, afhankelijk van data en aannames. In ruimtelijke analyses kan een onzekerheidsgebied een buffer rond een positie zijn, terwijl het in meteorologie een voorspeld traject met een omhullende rand kan aangeven.

Toepassingen van het begrip liggen onder meer in de meetwetenschap, engineering, klimatologie en risicobeoordeling. Onzekerheidsgebieden helpen bij besluitvorming en communicatie over wat bekend is en wat niet, maar hun omvang en vorm hangen af van methoden en veronderstellingen. Correcte interpretatie is essentieel om ongewenste beslissingen te voorkomen.