onveranderlijke

Onveranderlijke is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent 'niet veranderbaar'. Het wordt gebruikt om te beschrijven wat geen verandering ondergaat onder bepaalde omstandigheden, of wat tijd en processen lang hetzelfde blijft. De term kan zowel informeel als technisch worden toegepast, afhankelijk van de context.

Etymologie: het woord is opgebouwd uit on- (ontkenning) en veranderlijk, wat letterlijk verwijst naar iets dat kan veranderen. Zo wordt onderscheid gemaakt tussen wat veranderlijk en wat onveranderlijk is.

In de wiskunde en natuurkunde verwijst onveranderlijkheid naar eigenschappen die blijven bestaan onder bepaalde transformaties of processen. Een veelvoorkomend voorbeeld is een invariant onder rotaties of translatie: de afstand tussen twee punten verandert niet onder zulke operaties. In deze zin beschrijft onveranderlijkheid structurele kenmerken van een systeem die onafhankelijk zijn van specifieke representaties of posities.

In de informatietechnologie en softwareontwikkeling wordt gesproken van onveranderlijke of immutabele objecten (immutable objects). Dit zijn objecten waarvan de toestand na creatie niet kan worden gewijzigd. Veel programmeertalen hanteren initiële waarden die niet aanpasbaar zijn, wat leidt tot eenvoudiger reasoning en betere veiligheid bij gelijktijdigheid. Immateriële data, zoals strings in diverse talen, worden vaak als onveranderlijk behandeld, terwijl mutabele varianten wel wijzigingen toelaten.

Zie ook: invariants, invariant, immutability, constant.