ongezegd

Ongezegd is een Nederlands adjectief en het voltooid deelwoord van zeggen, met de betekenis niet gezegd of onvermeld. Het geeft aan dat iets niet expliciet aan de orde is gekomen in taal of gesprek, hetzij doelbewust, hetzij als gevolg van veronderstelde implicatuur. De term kan verwijzen naar onderwerpen, bedoelingen of subteksten die niet uitgesproken worden maar wel een rol spelen in de interpretatie.

Etymologisch is ongezegd opgebouwd uit het voorvoegsel on- en het participium gezegd, waarmee de on-waarde duidt op afwezigheid of ontkenning van wat wel gezegd zou kunnen zijn. In literaire en retorische contexten wordt wel gesproken van het ongezegde of het onuitgesproken, als aanduiding van wat tussen de regels door wordt bedoeld of wat bewust niet wordt benoemd.

Gebruik en nuance: ongezegd legt vaker een nadruk op stilzwijgende afspraken, implicatie of onderstromen die de communicatie beïnvloeden zonder expliciet benoemd te worden. Vergeleken met onuitgesproken heeft ongezegd vaak een sterker connotatief gewicht van intentionaliteit of subtekst. In discoursanalyse en literatuurkritiek kan het begrip dienen om te wijzen op de rol van wat wel of niet wordt uitgesproken bij de betekenisgeving van een tekst of gesprek.

Zie ook: onuitgesproken, implicatuur, subtekst.