Home

implicatuur

Implicatuur (Engels: implicature) is een concept uit de pragmatiek dat verwijst naar een betekenis die door een spreker wordt gesuggereerd maar niet expliciet wordt uitgedrukt. Luisteraars kunnen deze impliciete betekenis afleiden uit de context, de bedoeling van de spreker en de gemeenschappelijke kennis die zij delen. Implicatures maken het mogelijk dat taal meer informatie bevat dan wat letterlijk in de woorden staat.

Er zijn twee hoofdtypen implicatuur. Conversationale implicatuur ontstaat uit de inzet van de spreker op de

De interpretatie van implicatuur is contextafhankelijk en vereist vaak afwegingen over wat redelijkerwijs wordt bedoeld binnen

Historisch gezien werd implicatuur sterk verbonden met Grice’s theorie over het coöperatieve principe en de maximes.

coöperatieve
principes
en
maximes
van
Grice,
zoals
relevantie
en
hoeveelheid
informatie.
Een
bekend
voorbeeld
is
het
simpelweg
vragen:
“Kunt
u
het
zout
doorgeven?”
waarbij
de
implicatuur
is
dat
de
spreker
daadwerkelijk
verzoekt
om
het
zout
door
te
geven,
niet
alleen
een
literaire
vraag
stelt.
Conventionele
implicatuur
ontstaat
uit
de
conventionele
betekenis
van
bepaalde
uitdrukkingen
of
woorden
(zoals
het
gebruik
van
‘maar’
om
contrast
aan
te
geven).
Deze
implicaturen
horen
bij
de
uitdrukking
zelf
en
zijn
minder
afhankelijk
van
het
gesprekstype.
een
gesprek.
Eenzelfde
zin
kan
in
een
andere
situatie
een
andere
implicatuur
oproepen,
afhankelijk
van
factoren
zoals
intentie,
cultuur
en
eerder
gesprek.
Het
concept
is
sindsdien
uitgebreid
bestudeerd
en
verder
ontwikkeld,
onder
meer
in
relevante
theorieën
zoals
de
relevantietheorie
van
Sperber
en
Wilson.
Zie
ook
implicatuur,
pragmatiek
en
relevantietheorie.