nierinsufficiëncia

Nierinsufficiëntie is een medische aandoening waarbij de nieren niet meer in staat zijn om afvalstoffen uit het bloed te verwijderen en om de vocht- en elektrolytenbalans te handhaven. Daarnaast spelen de nieren een rol bij de productie van hormonen die onder andere de bloeddruk regelen en de aanmaak van rode bloedcellen beïnvloeden. Er worden doorgaans onderscheid gemaakt tussen acute nierinsufficiëntie (AKI) en chronische nierinsufficiëntie (CKD).

Acute nierinsufficiëntie ontstaat plotseling, meestal door een verminderde doorbloeding van de nieren, een beschadiging van de nierweefsel of het gebruik van schadelijke stoffen. Het kan leiden tot snelle opbouw van afvalstoffen, veranderde urineproductie en allelen van elektrolytenbalans. Chronische nierinsufficiëntie daarentegen ontwikkelt zich geleidelijk over maanden tot jaren en is meestal het gevolg van lang bestaande aandoeningen zoals diabetes mellitus, hypertensie, glomerulonefritis of erfelijke aandoeningen zoals polycystische nierziekte. CKD kan uiteindelijk leiden tot end-stage nierziekte (ESRD), waarbij dialyse of een niertransplantatie noodzakelijk kan zijn.

Diagnostiek omvat metingen van de nierfunctie, meestal via de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR), serumcreatinine en BUN, aangevuld met urineonderzoek, beeldvorming en soms een nierbiopsie. Behandeling is afhankelijk van het type en de ernst: AKI vereist vaak behandeling van de oorzaak, littekendermoment en soms tijdelijke dialyse; CKD richt zich op controle van bloeddruk en suikerspiegels, vermindering van proteïne-inname, correctie van elektrolytenstoornissen, behandeling van anemie en bot- en calciumregulatie. Bij ESRD kunnen dialyse en niertransplantatie uitkomst bieden.

Preventie draait om vroegtijdige detectie en beheersing van risicofactoren zoals diabetes en hypertensie, gezonde voeding en voldoende vochtinname. Prognose varieert sterk en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en tijdige behandeling.