neurocognitief

Neurocognitief is een term uit de cognitieve en neurologische wetenschappen die betrekking heeft op neurocognition, de mentale processen die door het zenuwstelsel worden ondersteund. Het omvat functies zoals aandacht, geheugen, taal, executieve functies (planning, inhibitie, flexibel denken), waarneming en visueel-ruimtelijke verwerking, en hoe deze processen samenwerken om te denken, leren en problemen op te lossen. Neurocognitieve functies zijn afhankelijk van de werking van cerebrale netwerken en kunnen beïnvloed worden door leeftijd, hersenletsel en neurologische aandoeningen.

In de klinische en onderzoekscontext worden verschillende domeinen van neurocognitie onderscheiden: aandacht en perceptie; geheugen (kortetermijn- en langetermijngeheugen); taal en communicatie; uitvoerende functies; verwerkingssnelheid; en visueel-ruimtelijke vaardigheden. Veranderingen kunnen normatief zijn bij veroudering, maar significante of voortschrijdende achteruitgang kan wijzen op aandoeningen zoals neurodegeneratieve ziekten, beroerte, traumatisch hersenletsel of infecties. Bij kinderen en jongeren kan neurocognitie beïnvloed zijn door ontwikkelingsstoornissen of andere medische factoren.

Beoordeling en klinische implicaties: diagnostisch wordt neuropsychologisch testen gebruikt om sterkte en kwetsbaarheden van specifieke domeinen te meten, vaak aangevuld met medische beeldvorming en functionele evaluatie. Behandeling richt zich op behoud en verbetering van functioneren via cognitieve revalidatie, compensatiestrategieën en gerichte interventies, evenals behandeling van de onderliggende oorzaak. In de DSM-5 en ICD-11 verwijst de term neurocognitieve stoornis naar een klinisch syndroom met significante cognitieve achteruitgang die het dagelijks leven beïnvloedt.