inhibitie

Inhibitie is het proces waarbij bepaalde responsen, gedragingen of biochemische activiteiten worden tegengehouden of geremd. Het begrip wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, waaronder de psychologie en de biochemie. In de psychologie verwijst inhibitie meestal naar inhiberende controle: het vermogen om automatische of aangeleerde reacties onderdrukken wanneer dat nodig is.

Cognitieve inhibitie omvat het onderdrukken van ongewenste of ongepaste reacties. Belangrijke typen zijn responsinhibitie (het stoppen van een geplande actie) en gedragsinhibitie (remmen van uiting van gedrag). Het proces berust vaak op het functioneren van de prefrontale cortex en de basale ganglia, met betrokken netwerken zoals de anterior cingulate en dopaminerge en GABA-communicatie. Metingen zoals de Stroop-taak, Go/No-Go-taak en Stop-signal taak worden gebruikt om inhibitie te beoordelen. Inhibitie ontwikkelt zich met de leeftijd en kan verstoord raken bij aandoeningen zoals ADHD, OCD en schizofrenie.

Biochemische inhibitie verwijst naar remming van enzymactiviteit of biochemische routes. Voor enzymatische inhibitie bestaan verschillende typen: competitieve inhibitie, niet-competitieve inhibitie, uncompetitive en gemengde inhibitie. Inhibitie kan reversibel of irreversibel zijn. Kengetallen zoals IC50 en Ki geven de sterkte van de remming aan. Voorbeelden zijn geneesmiddelen die enzymen remmen en zo metabole routes reguleren, bijvoorbeeld via feedback-inhibitie waarbij eindproducten de activiteit van een eerder stadium remmen.

In bredere toepassingen is inhibitie cruciaal voor zelfregulatie en adaptie. Deficiënties in inhibitie kunnen leiden tot impulsiviteit of dwangmatig gedrag en tot stoornissen in motorische controle of cognitieve flexibiliteit. In farmacologie en biotechnologie vormen enzymremmers en remming van signaalroutes een fundamenteel mechanisme voor therapie en onderzoek.