neurieten

Neurieten zijn de uitsteeksels van een neuron die samenwerking mogelijk maken binnen het zenuwstelsel. In het bijzonder verwijzen ze naar axonen en dendrieten: de lange, meestal myeliniseerde uitloper die signalen wegvoert (axoon) en de kortere, sterk vertakte uitloper die signalen ontvangt (dendriet). Neurieten vormen zo de structurele basis van neuronale netwerken en zijn cruciaal voor de verwerking en verzenden van informatie.

Tijdens de ontwikkeling groeien meerdere neurieten uit het neuron tot uiteinden, waarbij uiteindelijk vaak één axon en meerdere dendrieten ontstaan. Axonen sturen elektrische signalen over lange afstanden en terminalen vormen synapsen met doelneuronen, terwijl dendrieten receptieve signalen van andere neuronen ontvangen. In volwassen zenuwweefsel blijven neurieten dynamisch; ze kunnen, in beperkte mate, veranderingen ondervinden door plasticiteit en, in het geval van beschadiging, regeneratie.

De groei en richting van neurieten worden gecontroleerd door groeiende uiteinden, de growth cone, die bestaat uit een netwerk van actine- en microtubule-elementen. Externe aanwijzingen zoals netrin, semaphorinen, ephrinen en slits sturen de neurietgroei; contact met de extracellulaire matrix en adhesie-eiwitten onderstreept stabilisatie en verfijning van het net.

Neurieten vormen synapsen en zijn daarmee direct betrokken bij informatieverwerking. Neurale plasticiteit weerspiegelt veranderingen in neurietdichtheden en synaptische sterkte die leren en geheugen mogelijk maken. In de perifere zenuwen kunnen neurieten na schade regenereren dankzij ondersteunende cellen zoals Schwanncellen; in het centrale zenuwstelsel is regeneratie beperkt door remmende signalen en gliale barrières.

Onderzoeksmodellen bestuderen neurietgroei en -richting met culturele systemen en beeldvorming, met markeringsmoleculen zoals beta-III-tubuline en MAP2 om respectievelijk axonachtige en dendritische uitlopers te onderscheiden.

---