neteldieren

Neteldieren, ook cnidaria genoemd in het Nederlands, vormen een diverse fylogenetische groep van mostly mariene dieren. Ze zijn vooral bekend vanwege de cnidocyten, gespecialiseerde cellen met nematocysten die prooien kunnen verlammen of verdedigingsmechanismen bieden. Neteldieren vertonen vaak radiale of biradiale symmetrie en zijn diploblastisch, opgebouwd uit twee kiembladen met tussenliggende mesoglea.

Het lichaamsplan omvat een gastrovasculaire holte die dient voor zowel vertering als transport van voedingsstoffen. De weefsels bestaan uit twee kiemlagen: epidermis en gastrodermis, verbonden door mesoglea. Een eenvoudiger zenuwnet loopt door het lichaam; er is geen echte hersenstructuur. Voortbeweging en voeding gebeuren vaak via tentakels met cnidocyten, en veel soorten vangen prooi door spontane ontploffing van de nematocysten.

Levenscycli variëren per groep. Bij sommige neteldieren bestaat er een metagenetische cyclus met een poliepenstadium en een vrije zwemmer genaamd medusastadium (bijv. kwallen); bij andere groepen, zoals de hydrozoën, overheerst vaak het polppatroon. Seksuele voortplanting en ongeslachtelijke voortplanting, zoals knopvorming bij hydra, komen voor. Planula-larven spelen bij veel soorten een rol.

Habitat en ecologie: de meeste neteldieren zijn marin, maar sommige onder stedelijke soorten leven in zoetwater. Koraalriffen, die bestaan uit kolonies van cnidaria, vormen belangrijke ecosystemen en hangen af van symbiose met fotosynthetiserende zooxantellieten. Neteldieren spelen een sleutelrol als predatoren, maar kunnen bij mensen leiden tot pijnlijke steken.

Menselijke interactie en behoud: sommige soorten veroorzaken pijnlijke, soms gevaarlijke steken. Koraalriffen staan onder druk door klimaatverandering en verzuurde oceanen, wat farmacologische en ecologische gevolgen heeft voor neteldieren en hun ecosystemen.