natuurbehoud

Natuurbehoud is het beleid en de praktijk gericht op het beschermen, herstellen en duurzaam beheren van natuurlijke ecosystemen, planten en dieren en van landschappen die daarvan afhankelijk zijn. Doel is het behouden van biodiversiteit, de veerkracht van ecosystemen en de beschikbaarheid van natuurlijke waarden voor huidige en toekomstige generaties. Natuurbehoud omvat zowel het beschermen van kwetsbare gebieden als het herstellen van gebieden die door menselijk ingrijpen zijn aangetast.

Instrumenten en aanpakken omvatten het aanwijzen en beheren van beschermde gebieden, het realiseren van natuurreservaten en parken, en het herstellen van habitats en populaties. Juridische kaders zoals natuurbeschermingswetgeving en Europese richtlijnen zoals Natura 2000 vormen de basis voor bescherming en beheer. Organisaties, overheden en particuliere natuurverenigingen ontwikkelen beheerplannen, voeren monitoring uit en stimuleren duurzaam land- en waterbeheer. Daarnaast worden economische en sociale instrumenten ingezet, zoals subsidies voor natuurinclusieve landbouw en herstelprojecten.

Historisch gezien ontstond natuurbehoud uit bewegingen die pleiten voor reservaten, bescherming van zeldzame soorten en behoud van landschappen. In Nederland spelen organisaties als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten een belangrijke rol bij het beheren van beschermde gebieden en het uitvoeren van herstelwerkzaamheden, vaak in samenwerking met overheden en lokale gemeenschappen. Internationaal sluit natuurbehoud aan bij de Conventie over Biologische Diversiteit en het Natura 2000-netwerk binnen de Europese Unie.

Uitdagingen en trends omvatten klimaatverandering, habitatfragmentatie, invasieve soorten en beperkte financiering. Succesvol natuurbehoud vraagt om integratie met ruimtelijke planning, betrokkenheid van burgers en wetenschap, en langdurige monitoring en adaptief beheer.