nasolacrimaal

Nasolacrimaal verwijst naar het anatomische en fysiologische systeem dat traanvocht vanuit het oog drainage naar de neusholte verzorgt. De belangrijkste onderdelen zijn de puncta lacrimalia (kleine openingen aan de mediale ooghoek), de canaliculi lacrimales, het saccus lacrimalis (traankas) en het ductus nasolacrimalis (nasolacrimale kanaal) dat uitmondt in de neusholte. Aan het distale eind ligt de klep van Hasner die reflux van neusslijm in de duct voorkomt. Dit systeem zorgt voor continue afscheiding en afvoer van tranen, waardoor het oogslijmvlies gesmeerd en vrij gehouden wordt van overmatig vocht.

Tranen ontstaan in de traanklier en worden via de oogoppervlakken verspreid. Ze worden via de puncta lacrimalia opgenomen in de canaliculi, naar het traankas geleid en vervolgens door het nasolacrimale kanaal naar de meatus nasi inferior in de neusholte. Een eenheid van afvoer en tamponering houdt de tear film in evenwicht en voorkomt ophoping van tranen op het oogoppervlak.

Aandoeningen van het nasolacrimaal systeem zijn onder andere nasolacriminale obstructie (dacryostenose), wat kan optreden bij kinderen (vaak aangeboren) of bij volwassenen als gevolg van littekenvorming, ontsteking of infectie. Obstructie leidt meestal tot epifora (overmatig tranen) en soms mucopurulente afscheiding. Dacryocystitis is een ontsteking van het traankas en kan gepaard gaan met koorts en zwelling.

Diagnostiek en behandeling: diagnostiek omvat klinisch onderzoek en tests zoals syringing en probing, en beeldvorming zoals dacryocystografie of dacryoscintigrafie. Behandeling varieert met leeftijd en oorzaak: spontane verbetering bij veel kinderen; bij aanhoudende obstructie wordt vaak probing of interne/externale intubatie gebruikt. Bij volwassenen is dacryocystorhinostomie (DCR), meestal endonasale of extern, de gangbare definitieve ingreep. Minder invasieve opties omvatten ballon-dacryoplastie of silicone stents. Bij infecties krijgt men antibiotische therapie.