minderwaardigheidsgevoel

Minderwaardigheidsgevoel is een aanhoudend gevoel dat men minderwaardig is ten opzichte van anderen, vaak gepaard gaande met een laag zelfbeeld, onzekerheid en een gevoel van tekortschieten. Het begrip wordt in het dagelijks taalgebruik vaak gebruikt voor wat in de psychologie ook wel neerkomt op een inferiority complex: een diepgewortelde overtuiging dat men minder waard is dan anderen, ondanks succesvolle ervaringen of vaardigheden.

Oorzaken en kenmerken variëren, maar komen vaak voort uit een combinatie van opvoeding, sociale vergelijking, traumatische ervaringen en persoonlijke aanleg. Personen met dit gevoel kunnen zichzelf voortdurend met anderen vergelijken, hebben moeite met kritiek en veroordelen zichzelf snel. Kenmerken zijn onder meer perfectionisme, afhankelijkheid van externe bevestiging, vermijding van uitdagingen, sociale terugtrekking en een sterke angst voor mislukkingen.

Beïnvloeding en gevolgen kunnen zich uitstrekken tot relaties, werk en gezondheid. Het kan leiden tot lagere stemming, angst en zelfs depressieve klachten wanneer het gevoel chronisch wordt. Het onderscheid tussen een tijdelijk onzeker moment en een vroegtijdig, problematisch patroon is belangrijk; minderwaardigheidsgevoel is geen formele psychiatrische diagnose op zichzelf, maar kan voorkomen bij angst- en stemmingsstoornissen en samenhangen met een laag zelfvertrouwen.

Behandeling en aanpak zijn gericht op het versterken van zelfwaarde en realistische zelfevaluatie. Therapeutische benaderingen zoals cognitieve gedragstherapie, psychodynamische therapie, en trainingen in assertiviteit en sociale vaardigheden kunnen helpen. Praktische strategieën omvatten het zetten van haalbare doelen, positieve zelfspraak, sociale ondersteuning en mindfulness-oefeningen. Ongeacht de context kan het opbouwen van veerkracht en zelfcompassie bijdragen aan een gezondere zelfwaardering.