microklimaten

Een microklimaat is een lokaal klimaat dat afwijkt van het regionale klimaat door kenmerken van de directe omgeving op een kleine schaal. De afwijking kan zich voordoen op meters tot kilometers en ontstaat door de wisselwerking van factoren zoals topografie, water, begroeiing en bebouwing.

Belangrijke oorzaken en mechanismen zijn onder meer: de vorm en hoogte van het terrein, de helling en de zoninval; de oppervlaktekenmerken zoals albedo en warmtecapaciteit van verharding en vegetatie; aanwezigheid van water of vochtigheid; windpatronen en schaduwwerking in stedelijke gebieden en valleien; en de evapotranspiratie van planten die verdamping beïnvloedt. Deze combinaties leiden tot plaatsen die in temperatuur, vochtigheid of wind anders aanvoelen dan omliggende gebieden.

Voorbeelden en types: stedelijke microklimaten vertonen vaak een heet eiland-karakter, met hogere temperaturen en langer warmtebehoud door verhard oppervlak en hoge gebouwen. Groene gebieden en waterpartijen bieden meestal koelere zones. Langs kusten kan de zeewind verkoeling brengen, terwijl bergachtige gebieden temperatuur- en vochtigheidsverschillen vertonen met hoogte en blootstelling.

Metingen en modellering: microklimaten worden bestudeerd met lokale weerstations, dataloggers en sensornetten, aanvullend op draagbare metingen. GIS en klimaatmodellen helpen bij het kaartieren van microklimaatpatronen, en satellietgegevens kunnen oppervlaktetemperaturen als proxy leveren.

Betekenis en toepassingen: inzicht in microklimaten is relevant voor landbouw en tuinbouw, stedelijke planning en waterbeheer, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Door groenvoorzieningen, waterbeheer en bouwontwerp kunnen microklimaten worden beïnvloed ten gunste van mens en ecosysteem.