verkoeling

Verkoeling verwijst naar het proces waarbij de temperatuur van een object, ruimte of omgeving vermindert ten opzichte van de omgeving. Het doel kan opslagveiligheid, comfort of procesoptimalisatie zijn. Verkoeling komt voor in huishoudelijke apparaten, voertuigen en industriële installaties.

De werking berust op warmteoverdracht en, bij veel systemen, op verdamping van een koelmiddel. Warmte wordt uit het te koelen lichaam gehaald via geleid, convectie of straling en vervolgens via een koelmiddel naar buiten afgevoerd. Bij verdamping wordt latent warmte opgenomen, wat de temperatuur daalt.

Technieken variëren van passieve koeling die gebruikmaakt van natuurlijke factoren zoals schaduw en ventilatie, tot actieve systemen. De meeste commerciële systemen gebruiken een kringloop met een compressor, condenser, verdamper en expansieventiel: het koelmiddel verdampt bij lage druk, neemt warmte op, condenseert bij hoge druk en geeft warmte af.

Koelmiddelen zijn bepalend voor milieu-impact en veiligheid. Historisch gebruikte CFC's en HCFC's zijn uit fasering; HFC's hebben vaak hoge globale opwarmingspotentiaal. Natuurlijke opties zoals kooldioxide, ammoniak en sommige koolwaterstoffen worden vaker toegepast. Regulering (zoals het Montreal Protocol en EU-regels) stimuleert minder milieubelastende middelen en efficiëntie.

Toepassingen omvatten huishoudelijke koelkasten en airconditioning, commerciële en industriële koelinstallaties, en medische opslag. Energie-efficiëntie is een belangrijke factor; COP en EER worden gebruikt om prestaties te beoordelen. Innovaties richten zich op lagere GWP-refrigerants en alternatieve koelsystemen.