meetmiddelen

Meetmiddelen, in metrologie en onderzoek, zijn de gereedschappen, apparaten en methoden die gebruikt worden om grootheden te bepalen, te controleren of te kwantificeren. Ze omvatten zowel fysieke instrumenten zoals meetlinten, kalibers, weegschalen en micrometers als procedurele middelen zoals standaardisatie, kalibratie en verificatie. Ook referentiestandaarden en artefacten die als referentie dienen voor metingen vallen onder meetmiddelen.

Onderverdeeld naar type omvatten meetmiddelen meestal: mechanische meetmiddelen (zoals linialen, schuifmaten en micrometers); elektrische en elektronische meetmiddelen (multimeters, spannings- en stroommeters, temperatuursensoren); optische en fotometrische meetmiddelen (bijvoorbeeld spectrometers en interferometers); en tijds- en kloksystemen. Daarnaast spelen referentie- en artefacten een centrale rol bij het waarborgen van traceerbaarheid.

Belangrijke concepten zijn traceerbaarheid van metingen naar nationale of internationale normen, kalibratie en verificatie, en onzekerheidsbepaling. Meetmiddelen worden regelmatig gekalibreerd en beoordeeld op nauwkeurigheid en precisie. Een metrologisch systeem kent vaak een hiërarchie van standaarden: primaire standaarden, secundaire standaarden en werkstandaarden, met als doel metingen eenduidig te kunnen vergelijken.

Toepassingsgebieden van meetmiddelen zijn onder meer productie en kwaliteitscontrole, wetenschap en onderzoek, gezondheidszorg en milieumonitoring. Richtlijnen en normen spelen een sleutelrol, zoals ISO/IEC 17025 voor kalibratie- en testrichtlijnen en ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement. Goed gebruik van meetmiddelen vereist inzicht in meetmodellen, foutbronnen, bias, precisie en nauwkeurigheid; foute toepassing kan leiden tot verkeerde beslissingen.