meetmodellen

Meetmodellen zijn statistische modellen die beschrijven hoe latente variabelen—constructen die niet rechtstreeks waarneembaar zijn—worden gemeten door waargenomen indicatoren zoals vragenlijstitems of testvragen. Ze onderscheiden de ware score van meetfouten en vormen een kernonderdeel van meetmodeling binnen structurele vergelijkingsmodellen (SEM) en factoranalyse.

Een meetmodel specificeert de relaties tussen latente variabelen en hun indicatoren. Bij reflectieve meetmodellen dragen indicatoren bij aan dezelfde latente variabele en variëren ze in samenhang met deze variabele. Bij formatieve meetmodellen dragen indicatoren juist bij aan de latente variabele; de richting van causale relaties loopt dan van indicatoren naar de latente variabele.

Veelgebruikte typen zijn confirmatorische factoranalyse (CFA) als type meetmodel, en meer complexe specificaties zoals congeneric of tau-equivalente modellen. Parameters zoals factorladingen en foutvariaties worden geschat met methoden als maximum likelihood of robuuste schattingen. De geschiktheid van een meetmodel wordt beoordeeld met fit-indexen zoals CFI, TLI, RMSEA en SRMR.

Toepassingen omvatten de validatie van vragenlijsten, de constructvaliditeit van meetinstrumenten en de constructie van samengestelde scores in de psychometrie. Meetmodellen worden ook gebruikt in onderwijs, marketing en psychologie om relaties tussen latente constructen en meetindicatoren te onderzoeken.

Beperkingen omvatten gevoeligheid voor modelspecificatie, vereiste steekproefomvang en mogelijke schattingsproblemen bij niet-normale data. Een correcte specificatie, diagnostische checks en aandacht voor meetinvariantie, oftewel meeting invariance over groepen of tijd, zijn essentieel voor betrouwbare conclusies.